18 maart 2022
Op 1 maart is bekend geworden dat de schenkingsvrijstelling voor de eigen woning per 1 januari 2023 fors wordt verlaagd naar €27.231. In het coalitieakkoord tussen de regeringspartijen was al afgesproken dat deze schenkingsvrijstelling per 2024 volledig wordt afgeschaft.
Het liefst had het kabinet de schenkingsvrijstelling per 2023 al volledig afgeschaft. Maar volgens de minister van Financiën is dit niet mogelijk vanwege de tijd die de Belastingdienst nodig heeft voor aanpassing van de automatiseringssystemen. Een forse verlaging blijkt nu wel mogelijk.
Schenkingsvrijstelling eigen woning
In 2017 is de schenkingsvrijstelling eigen woning structureel verruimd. Sindsdien kan iedereen tussen 18 en 40 jaar eenmalig (per schenker) ruim €100.000 ontvangen voor de aankoop of verbouwing van een eigen woning, of het aflossen van een bestaande hypotheek. Het doel van deze verruiming was het verlagen van de gemiddelde hypotheekschuld om zo de kans op een restschuld bij de verkoop van de woning te verkleinen.
Kans op restschuld veel kleiner
Inmiddels is de kans op een restschuld flink afgenomen. Maar dit komt niet zozeer door de schenkingsvrijstelling eigen woning. Veel meer is dit het gevolg van de verlaging van de maximale hypotheek naar 100 procent van de woningwaarde, en door de fiscale verplichting dat de hele hypotheek in maximaal 30 jaar moet worden terugbetaald. Daar komt bij dat de huizenprijzen sinds 2017 enorm zijn gestegen, wat sowieso de kans op een restschuld verkleint.
Schenkingsvrijstelling eigen woning zorgt voor vermogensongelijkheid
Uit een onderzoek in 2021 bleek verder dat de schenkingsvrijstelling vooral gebruikt wordt om een duurdere woning te kopen in plaats van een lagere hypotheek aan te gaan. Dit zet mensen die geen schenking ontvangen op een achterstand. De schenkingsvrijstelling zorgt dus voor (meer) vermogensongelijkheid.
Verlaging schenkingsvrijstelling eigen woning tot bestaande schenkingsvrijstelling vrij te besteden
Vanwege bovenstaande heeft de regering besloten de schenkingsvrijstelling af te schaffen en dus per 2023 alvast fors te verlagen. Voor de verlaging wordt aangesloten bij het vrij te besteden bedrag van de eenmalig verhoogde vrijstelling tussen ouders en kinderen (€27.231 in 2022). Dat betekent dat in 2023 maximaal €27.231 belastingvrij kan worden geschonken aan een persoon, niet zijnde een kind, op voorwaarde dat dit bedrag wordt besteed aan de eigen woning. Als dit bedrag door ouders aan hun kind wordt geschonken, hoeft dat kind de schenking niet per se aan de eigen woning te besteden om deze belastingvrij te kunnen ontvangen. Het bedrag mag – net als nu – vrij besteed worden. Dat blijft ook na 2023 het geval.
Onduidelijkheid over spreiding
Onder de huidige wetgeving, mag de belastingvrije schenking voor de eigen woning over drie achtereenvolgende jaren worden uitgesmeerd. Het is onduidelijk hoe er met deze spreidingsmogelijkheid moet worden omgegaan in 2023, 2024 en 2025. Het kabinet heeft hierover nog geen besluit genomen.
De verlaging van de schenkingsvrijstelling eigen woning per 1 januari 2023 en de afschaffing ervan per 1 januari 2024, worden opgenomen in het Belastingplan 2023. Vervolgens moet zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer met dit plan instemmen. Gezien de steun hiervoor is de kans zeer groot dat dit gaat gebeuren.
